DASK Sigortası Nedir? Depreme Karşı Ev Sahiplerinin Bilmesi Gerekenler

Türkiye, tarih boyunca sayısız medeniyete ev sahipliği yapmış, zengin kültürel ve coğrafi bir mirasa sahip bir ülkedir. Ancak bu coğrafyanın bir gerçeği de yüksek deprem riski taşıyan aktif fay hatları üzerinde yer almasıdır. Bu durum, hem bireylerin hem de devletin depreme karşı alacağı önlemleri hayati önemde kılmaktadır. Depremin yıkıcı fiziksel etkilerinin yanı sıra, yol açtığı maddi kayıplar da telafisi zor sonuçlar doğurabilir. İşte bu noktada, depremin maddi yükünü hafifletmek ve vatandaşlara finansal bir güvence sağlamak amacıyla DASK (Doğal Afet Sigortaları Kurumu) kurulmuştur. Halk arasında Zorunlu Deprem Sigortası olarak da bilinen DASK, deprem ve depremden kaynaklanan yangın, patlama, tsunami ve yer kayması gibi risklere karşı konutları güvence altına alan bir sigortadır . Bu makale, DASK sigortasının ne olduğunu, ev sahipleri için neden zorunlu ve kritik olduğunu ve depreme karşı bilmeniz gereken tüm detayları kapsamlı bir şekilde ele alacaktır.

DASK Sigortası Nedir ve Neden Hayatidir?

DASK, 17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi'nin ardından, deprem kaynaklı hasarların yol açtığı maddi kayıpları karşılamak üzere 587 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan, kâr amacı gütmeyen bir kamu tüzel kişiliğidir. Kurumun temel amacı, olası bir depremde konutlarda meydana gelen maddi zararları hızla tazmin ederek, devletin üzerindeki finansal yükü hafifletmek ve toplumda risk paylaşımını sağlamaktır. Bu yapı, hasarların önceden toplanan primlerle oluşturulan bir havuzdan karşılanmasına olanak tanır.

DASK'ın Zorunluluk Boyutu

DASK'ı diğer sigorta türlerinden ayıran en önemli özellik, yasal bir zorunluluk olmasıdır. Türkiye'deki 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu'na göre, tapuya kayıtlı tüm konutların DASK yaptırması zorunludur. Bu zorunluluk, sadece ev sahipleri için geçerlidir. Kiracılar DASK yaptırmakla yükümlü değildir, ancak poliçeyi yaptırmasını ev sahibinden talep edebilirler. Bu zorunluluk, pek çok resmi işlemde de karşımıza çıkar:

• Tapu İşlemleri: Konut alım-satım işlemlerinde DASK poliçesinin ibrazı istenir.

• Elektrik ve Su Abonelikleri: Yeni bir konuta elektrik veya su aboneliği başlatmak için DASK poliçesinin olması şarttır.

• Kredi İşlemleri: Konut kredisi başvurusunda bulunanlardan, bankalar kredi süresince geçerli olacak DASK poliçesi talep eder.

Bu zorunluluklar, DASK'ın sadece bir seçenek değil, aynı zamanda mülk sahipleri için vazgeçilmez bir güvence olduğunu pekiştirir.

Prim Hesaplaması ve Risk Bölgeleri

DASK primleri, her konut için ayrı ayrı hesaplanır ve aşağıdaki kriterlere göre belirlenir:

• Bölgesel Deprem Riski: Türkiye, deprem risk haritasına göre farklı risk bölgelerine ayrılmıştır. En yüksek riskli bölgelerdeki (1. derece deprem bölgesi) konutların primleri, daha az riskli bölgelerdeki konutlara göre daha yüksektir.

• Bina Tipi: Binanın yapısal özellikleri, primin belirlenmesinde önemli rol oynar. Betonarme, yığma veya çelik gibi farklı yapı türleri, depreme karşı farklı direnç gösterdiği için prim hesaplamasında dikkate alınır.

• Bina Yaşı: Binanın yaşı, deprem dayanıklılığı hakkında fikir verebildiği için prim tutarını etkileyebilir.

• Brüt Yüzölçümü: Konutun metrekare cinsinden brüt yüzölçümü, sigorta bedelinin belirlenmesinde temel alınır. Her ay DASK tarafından metrekare başına belirlenen birim fiyat, konutun büyüklüğü ile çarpılarak maksimum teminat tutarı hesaplanır. Bu üst limit, her yıl ay güncellenir.

Bu faktörlerin tamamı, DASK'ın her konut için adil ve risk odaklı bir prim politikası izlemesini sağlar.

DASK'ın Kapsadığı ve Kapsamadığı Durumlar

Bir DASK poliçesi satın alırken, nelerin teminat altına alındığını ve nelerin kapsam dışında kaldığını bilmek, olası bir hasar durumunda sürprizlerle karşılaşmamak için hayati önem taşır.

Kapsanan Durumlar:

DASK, temel olarak konutun ana yapısında meydana gelen maddi hasarları güvence altına alır. Bu kapsam oldukça nettir:

• Binanın Temelleri: Depremde temelde oluşabilecek çatlak, kırılma veya kayma gibi hasarlar.

• Ana Duvarlar ve Taşıyıcı Sistemler: Kolon, kiriş ve taşıyıcı duvarlarda meydana gelen yapısal hasarlar.

• Merdivenler, Asansörler, Çatılar: Binanın ortak kullanım alanlarında depremden kaynaklanan hasarlar.

• Bağımsız Bölümleri Ayıran Duvarlar: Daireler arasındaki duvarlarda oluşabilecek hasarlar.

• Deprem Sonrası Olaylar: Depremin doğrudan sonucu olarak ortaya çıkan yangın, patlama, tsunami ve yer kayması gibi ikincil afetlerin bina üzerinde yol açtığı maddi zararlar. Örneğin, deprem nedeniyle binada çıkan bir yangın sonucu oluşan hasarlar DASK tarafından karşılanır.

Kapsam Dışı Kalan Durumlar:

DASK'ın koruma kalkanı, konutun kendisiyle sınırlıdır. Aşağıdaki durumlar ise kapsam dışındadır:Eşya ve Değerli Malzemeler: Evin içindeki mobilyalar, beyaz eşyalar, elektronik cihazlar, halılar, giysiler, nakit para veya ziynet eşyaları gibi eşyalarda oluşan hasarlar DASK kapsamında değildir.

• Can Kaybı ve Bedeni Yaralanmalar: DASK, depremde yaşanan can kaybı veya yaralanmalar için tazminat ödemez. Bu tür durumlar için özel hayat sigortaları veya ferdi kaza sigortaları devreye girer.

• Dolaylı Zararlar: Depremden dolayı oluşan kar kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti veya enkaz kaldırma masrafları gibi dolaylı zararlar da DASK kapsamı dışındadır.

• DASK Üst Limiti Üzerindeki Hasarlar: DASK, her konut için belirlenen bir maksimum teminat tutarı üzerinden ödeme yapar. Eğer hasar masrafları bu limitin üzerindeyse, aradaki fark DASK tarafından karşılanmaz.

• İşyerleri ve Ticari Binalar: DASK sadece meskenleri güvence altına alır. İşyerleri, ofisler, dükkanlar ve ticari binalar DASK poliçesi ile sigortalanamaz.

DASK ve Konut Sigortası Arasındaki Farklar

DASK ve Konut Sigortası, her ne kadar evin güvencesiyle ilgili olsalar da, amaçları ve kapsamları tamamen farklıdır. Bir ev sahibinin bu iki sigortayı doğru anlaması, tam bir güvence sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Bu iki sigorta türü birbirini tamamlar niteliktedir. DASK, deprem riskine karşı mecburi bir güvence sağlarken, Konut Sigortası evinizi ve içindeki eşyalarınızı diğer tüm risklere karşı korur. Bir depremde hem konutun yapısı zarar gördüğünde hem de içindeki eşyalar hasar gördüğünde, DASK  bina olarak kısmen , Konut Sigortası ise bina ve eşyaların zararını karşılar.

DASK Poliçesi Nasıl ve Nereden Alınır?

DASK poliçesi almak, ev sahipleri için oldukça basit ve hızlı bir süreçtir. Poliçenizi yetkili sigorta acenteleri, banka şubeleri veya DASK'ın anlaşmalı olduğu online platformlar üzerinden kolayca yaptırabilirsiniz.

Gerekli Bilgiler ve Belgeler:

1. Sigortalının Bilgileri: T.C. kimlik numarası, adı-soyadı, adresi ve telefon numarası.

2. Konutun Bilgileri: Açık adresi, tapu bilgileri, inşa yılı, yapı tarzı (betonarme, çelik vb.), brüt yüzölçümü ve kullanım şekli (mesken).

Bu bilgileri sağladıktan sonra, sigorta yetkilisi size özel DASK prim tutarınızı anında hesaplayabilir. Poliçeniz genellikle bir yıl geçerlidir ve her yıl düzenli olarak yenilenmesi gerekir. Poliçe yenileme işlemi, güvencenizin kesintisiz devam etmesi için hayati önem taşır. DASK poliçenizin süresini kaçırmamanız, olası bir deprem anında mağdur olmamanız için kritik bir adımdır.

Hasar Durumunda Yapılması Gerekenler

Olası bir depremden sonra, DASK poliçenizin devreye girmesi için doğru adımları atmanız önemlidir. Süreç, hızlı ve şeffaf bir şekilde işler.

1. Hasar İhbarında Bulunun: Deprem sonrası en kısa sürede, DASK'ın Alo 125 İletişim Merkezi'ni arayarak veya DASK'ın web sitesi üzerinden hasar ihbarında bulunun. İhbar sırasında poliçe numaranız, T.C. kimlik numaranız ve hasarlı konutun açık adresini hazır bulundurun.

2. Eksper İncelemesi: DASK, hasar ihbarınızdan sonra en kısa sürede, ilgili bölgeye bir eksper (hasar tespit görevlisi) yönlendirir. Eksper, konutunuzda meydana gelen hasarları yerinde inceler, fotoğraflar ve bir rapor hazırlar. Bu aşamada, doğru bir değerlendirme için hasarlı bölgelere müdahale etmemeniz, fotoğraf çekerek belge saklamanız önemlidir.

3. Tazminat Ödemesi: Eksper raporuna göre, hasarın boyutu belirlenir ve DASK tarafından belirlenen azami teminat tutarı dikkate alınarak bir tazminat tutarı hesaplanır. Tazminat tutarı, en geç bir ay içinde sigortalının banka hesabına yatırılır.

Tam Hasar ve Kısmi Hasar: Hasar tespiti sonucunda, konutun onarılamayacak kadar hasar aldığına karar verilirse bu durum "tam hasar" olarak nitelendirilir ve DASK, konutun poliçe değeri kadar ödeme yapar. Eğer hasar onarılabilirse "kısmi hasar" olarak değerlendirilir ve onarım masrafları DASK tarafından karşılanır.

Türkiye Bağlamında DASK'ın Önemi

DASK, Türkiye gibi deprem riski taşıyan bir ülke için sadece bir sigorta poliçesi olmanın ötesinde, toplumsal ve ekonomik bir kalkınma aracıdır.

• Toplumsal Dayanışma: DASK, riskin tüm toplum arasında paylaşıldığı bir dayanışma modelidir. Toplanan primlerle oluşan havuz, herhangi bir depremzedeye anında yardım edilmesini sağlar ve bu da toplumda güven duygusunu pekiştirir.

• Devletin Yükünü Hafifletmek: Deprem sonrası meydana gelen büyük mali yük, devlet bütçesi üzerinde ağır bir baskı oluşturur. DASK, bu yükü sigorta sistemine aktararak, devletin kaynaklarını daha hızlı ve etkili bir şekilde diğer acil ihtiyaçlara yönlendirmesine olanak tanır.

• Şehirleşme ve Dönüşüm: DASK, sağlam binaların inşasına ve kentsel dönüşüm projelerine dolaylı olarak katkıda bulunur. Yeni binalar, eski binalara göre daha düşük prim öder. Bu durum, depreme dayanıklı yapıların teşvik edilmesini sağlar.

DASK Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

DASK poliçemi yenilemezsem ne olur?

Poliçenizin süresi dolduğunda, konutunuz deprem riskine karşı güvencesiz kalır. Ayrıca, elektrik, su ve doğalgaz gibi abonelik işlemlerinde ve tapu devir işlemlerinde sorun yaşayabilirsiniz.

DASK primleri her sigorta şirketinde aynı mıdır?

Evet, DASK primleri, Doğal Afet Sigortaları Kurumu tarafından belirlenen standart bir tarife üzerinden hesaplanır. Bu nedenle, prim tutarı tüm sigorta şirketlerinde aynıdır.

DASK, evdeki eşyalarımı da kapsar mı?

Hayır, DASK sadece konutun ana yapısını güvence altına alır. Evdeki eşyalarınız için ayrıca Konut Sigortası yaptırmanız gerekir.

DASK poliçesi kiracıyı korur mu?

Hayır, DASK poliçesi ev sahibi tarafından yaptırılır ve sadece konutu güvence altına alır. Kiracının eşyalarını korumaz.

Binanın yaşı DASK primini etkiler mi?

Evet, binanın yaşı DASK priminin hesaplanmasında kullanılan önemli bir faktördür. Genellikle yeni binalar, daha düşük risk taşıdığı için daha uygun primlere sahip olur.

DASK'ın bir üst limiti var mıdır?

Evet, DASK sigortası için belirlenmiş bir maksimum teminat tutarı vardır. Bu tutar, her yıl DASK tarafından belirlenen metrekare birim fiyatına göre hesaplanır ve sigortalının konutunun brüt yüzölçümü ile çarpılarak bulunur. Hasar tazminatı bu limitin üzerinde ise, aradaki fark DASK tarafından karşılanmaz.

Türkiye'nin deprem gerçeği, her ev sahibinin DASK sigortasına sahip olmasını sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda bilinçli bir yaşam biçimi haline getirmesi gerektiğini göstermektedir. DASK, en değerli varlığınız olan konutunuzu, en yıkıcı doğal afete karşı güvence altına alan akıllı bir yatırımdır. Unutmayın, deprem sigortası, sadece olası bir deprem anı için değil, aynı zamanda geleceğinizi finansal olarak güvence altına almak için atılmış önemli bir adımdır. Eğer hala bir DASK poliçeniz yoksa, vakit kaybetmeden en yakın sigorta acentesine veya banka şubesine başvurarak bu hayati güvenceyi sağlayın.